Bài hát hay

Nhạc sĩ Phạm Duy là một cây đại thụ của nhạc Việt với nhiều đóng góp lớn. Có thể nói ông là người được nể trọng nhất trong làng nhạc Sài Gòn trước năm 1975. Vì vậy những người con của nhạc sĩ Phạm Duy ít nhiều gặp áp lực vì cái bóng quá lớn của cha mình. Ngược lại, những ca sĩ như Duy Quang, Thái Hiền cũng được sự hỗ trợ rất lớn từ ông bố nổi tiếng. Phạm Duy đã sáng tác những bài hát Bé Ca, Nữ Ca để lăng xê Thái Hiền, cũng như phổ nhạc rất nhiều bài thơ để dành riêng cho tiếng hát Duy Quang.

Những ca khúc phổ từ thơ Nguyễn Tất Nhiên như Hai Năm Tình Lận Đận, Em Hiền Như Masoeur, Thà Như Giọt Mưa… đều được Duy Quang hát đầu tiên, tạo dấu ấn với khán giả nghe nhạc. Có lẽ khi viết những ca khúc này, nhạc sĩ Phạm Duy cũng muốn cùng con trai sống lại những cảm xúc tuyệt đẹp của tình yêu thuở mới lớn.

Một trong những ca khúc đầu tiên của Duy Quang hát nhạc tình ca sinh viên của ông bố Phạm Duy có lẽ là Thà Như Giọt Mưa, phổ từ bài thơ Khúc Tình Buồn của thi sĩ Nguyễn Tất Nhiên. Bài hát này hầu như ngày nào cũng được phát trên Đài phát thanh Sài Gòn thập niên 1970, được giới học sinh, sinh viên mua, chép, chuyền tay nhau với tất cả sự thích thú vốn có của tuổi trẻ:

“Người từ trăm năm
về qua trường Luật
Ta hỏng Tú Tài
ta hụt tình yêu

Thi hỏng mất rồi
ta đợi ngày đi
Đau lòng ta muốn khóc

Thà như giọt mưa
Vỡ trên mặt Duyên
Để ta nghe thoáng
Tiếng mưa vội đến

Những giọt run run
Ướt ngọn lông măng
Khiến người trăm năm
Đau khổ ăn năn

Khiến người tên Duyên
Đau khổ ăn năn
Khiến người tên Duyên
Đau khổ muôn niên”.

Duy Quang – Thà Như Giọt Mưa

Bài hát/bài thơ kể về câu “chuyện tình thư sinh” của anh chàng thất tình vì “ta hỏng tú tài ta hụt tình yêu”. Nguyên tác bài thơ “Khúc Tình Buồn” của Nguyễn Tất Nhiên không nhắc tới cái tên Duyên như trong nhạc phẩm “Thà Như Giọt Mưa” của Phạm Duy. Cô gái tên Duyên này là một nhân vật có thật và học chung lớp với nhà thơ tại trường trung học Ngô Quyền thành phố Biên Hòa, và tình cảm của ông đối với cô chính là nguồn cảm hứng khiến ông liên tục sáng tác những bài thơ nổi tiếng một thời chỉ để riêng tặng cho cô. Tuổi trẻ thời ấy thích thú với những dỗi hờn rất con nít của tác giả bài thơ khi mong cho người con gái tên Duyên sẽ đau khổ muôn niên, sẽ đau khổ trăm năm… lời lẽ như là chính cô gái đã phụ tình tác giả.

Người từ trăm năm
về như dao nhọn
Dao vết ngọt đâm
ta chết trầm ngâm…

“Chết trầm ngâm” là một cái chết rất lạ, khi chàng thư sinh tự nguyện hứng chịu những vết dao nhọn của cuộc tình đau đớn. Một điều thú vị là chữ “trầm ngâm” được nhạc sĩ Phạm Duy tự đặt ra, vì nguyên tác bài thơ như sau:

“Người từ trăm năm
về như dao nhọn…
Ta chết âm thầm
ma’u chưa kịp đổ…”

Một ca khúc khác đã làm nên tên tuổi Duy Quang là Em Hiền Như Ma Soeur, cũng được nhạc sĩ Phạm Duy phổ từ thơ Nguyễn Tất Nhiên.

Em hiền như Ma-Soeur, vết thương ta bốn mùa
Trái tim ta bệnh hoạn, em yêu này em yêu
Ta nhờ em ru ta, hãy ru tên vô đạo
Hãy ru tên khờ khạo, em yêu này em yêu.

Duy Quang – Em Hiền Như Ma Soeur

Trong tiếng Pháp, Soeur có nghĩa là “nữ tu”, vậy Em hiền như Ma Soeur nghĩa là khen người con gái có nét hiền dịu như 1 nữ tu. Người con gái hiền dịu đó là ai? Theo một số thông tin thì bài thơ Ma Soeur được Nguyễn Tất Nhiên viết tặng bà Minh Thủy, sau này là vợ của ông. Khác với những lời thơ mang tính “phẫn uất” dành cho Duyên trong những bài thơ đầu tay, thơ mà Nguyễn Tất Nhiên viết cho Minh Thủy có nét đằm thắm và tình tứ hơn. Hình ảnh thắt bính tóc của Minh Thuỷ đi vào thơ rất lãng mạn và tinh nghịch:

Em không còn thắt bính
Nuôi dưỡng thời ngây thơ
Anh không còn luýnh quýnh
Giữa sân trường trao thư.

Em thường hay mắt liếc
Anh thường ngóng cổ cao
Ngoài đường em bước chậm
Quán chiều anh nôn nao

Những vần thơ này được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc thành ca khúc Hai Năm Tình Lận Đận, cũng được Duy Quang thể hiện rất thành công vào trước năm 1975 sau đây:

Duy Quang – Hai Năm Tình Lận Đận

Trong cuốn băng nhạc Tình Khúc Nguyễn Tất Nhiên thực hiện sau năm 75, nhà thơ này đã gom ý từ từ 3 ca khúc trên để viết lời giới thiệu như sau:

Tôi đã nguyện làm cây thánh giá đứng chơ vơ trên chót đỉnh cô đơn nhìn bụi thời gian phủ rong rêu lên đời mình cô quạnh. Tôi đã xin làm giọt mưa vỡ trên mặt người yêu dấu. Tôi đã quỳ ngay trên nát tan mình xưng tụng tình yêu, ngưỡng vọng người yêu hiền dịu như “ma soeur”, tuyệt vời như thánh nữ.

Từ muôn thuở, nhân loại vẫn ưa nhìn những sắc màu buồn thảm. Tình khúc tuyệt vời, và vả chăng, là khổ đau chất ngất.

Khi một tác phẩm đã thành hình, đã được ném vào mênh mông cõi trần gian hệ lụy, thì, “nói năng chi cũng thừa!”

Cảm ơn người bước vào tình khúc tôi. Hay nói khác đi, cảm ơn người đã mang lấy tình tôi.

Ba ca khúc Thà Như Giọt Mưa, Em Hiền Như Ma Soeur và Hai Năm Tình Lận Đận mang đậm nét thư sinh, phù hợp giới sinh viên, là đối tượng mà Phạm Duy muốn hướng đến cho giọng hát ngọt ngào của Duy Quang, và sự gán ghép này giữa thơ Nguyễn Tất Nhiên, nhạc Phạm Duy, tiếng hát Duy Quang đã thành công rực rỡ. Duy Quang có thể đã chịu áp lực lớn khi sinh ra trong một gia đình có quá nhiều nghệ sĩ lừng danh, như bố Phạm Duy, mẹ là danh ca Thái Hằng, cô ruột là danh ca Thái Thanh, cậu ruột là ca sĩ – nhạc sĩ nổi tiếng Hoài Bắc Phạm Đình Chương… Nhưng đồng thời Duy Quang cũng có diễm phúc là con của Phạm Duy, người đã dành tất cả những gì tốt đẹp và thuận lợi nhất cho những người con nghệ sĩ của mình.

Tổng hợp